პოპულისტური ძალების გააქტიურება პოსტ-სოციალისტური სივრცის ქვეყნებში
(უნგრეთი, პოლონეთი, ჩეხეთი, სომხეთი, საქართველო, მოლდოვა, ბელარუსი, უკრაინა)
ნაწილი 0 – შესავალი
შესავალი
პოპულიზმის ზუსტ განმარტებაზე მსჯელობა ჯერაც არ შეწყვეტილა, თუმცა, თანხმდებიან, რომ პოპულიზმი დაკავშირებულია პოლიტიკური ქმედების პოპულარული ინსტინქტებისა და სურვილების შესაბამისად წარმართვასთან, მეორე მხრივ, ამ ტიპის პოლიტიკური ქმედების განხორციელების ტენდენცია, რომელმაც ფაქტობრივად მთელი მსოფლიო მოიცვა, გამოწვევად იქცა თანამედროვეობისთვის. ის პირდაპირ კავშირშია აზროვნებისა და მოწყობის იმ წესის რღვევასა თუ შერყევასთან, რომელიც აქამდე იყო გაბატონებული განვითარებულ სამყაროში და რომელსაც ლიბერალური მსოფლიო წესრიგი ჰქვია.
დღეს პოპულისტური ძალების გააქტიურება მსოფლიოში საზოგადოების ყურადღებას იქცევს. ისევე როგორც ზოგად კონტექსტში, ასევე ქართული საზოგადოების ინტერესების გადმოსახედითაც, მნიშვნელოვანია იმის კარგად ცოდნა, თუ რა მდგომარეობაა ამ მხრივ იმ ქვეყნებში, რომლებიც მეოცე საუკუნის დიდი ნაწილის განმავლობაში საქართველოს მსგავსად სოციალისტური ბანაკის წარმომადგენლები იყვნენ, საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ კი მათი დიდი ნაწილი დასავლეთისკენ მიმავალ გზას დაადგა. ამ ნაშრომის მიზანია აღნიშნული მიმართულებით დეტალური ინფორმაციის წარმოჩენა, სადაც აღწერილია 8 პოსტ-სოციალისტური ქვეყნის – უნგრეთის, პოლონეთის, ჩეხეთის, სომხეთის, საქართველოს, მოლდოვის, ბელარუსისა და უკრაინის მდგომარეობას პოპულიზმის გადმოსახედით. გარდა ამისა ნაშრომში გამოკვეთილია დამატებით სამი მნიშვნელოვანი ასპექტი:
პირველი შეეხება პოპულიზმის გააქტიურებისგან მომავალ საფრთხეს, რომელიც ლიბერალური მსოფლიო წესრიგის წინააღმდეგ არის მიმართული. ნაშრომში არ არის წარმოდგენილი შეფასება იმის შესახებ, თუ ვისი იდეოლოგია და ღირებულებებია მისაღები, ლიბერალური მსოფლიო წესრიგის დამცველების თუ მათ წინააღმდეგ ასპარეზზე გამოსული პოპულისტების მომხრეების.
მეორე ასპექტია პოპულისტური ძალების გააქტიურების ტენდენციისა და რუსეთის ინტერესების თანხვედრა. ნაშრომში გამოყენებულ მასალებზე დაყრდნობით, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ პოპულისტური ძალების გააქტიურება პირდაპირ შედის რუსეთის ინტერესებში. ერთ-ერთი მთავარი გლობალური პროცესისა და საქართველოსთვის რუსეთის სახით მთავარი საგარეო გამოწვევის ურთიერთკავშირი ინტერესის საგანია.
ნაშრომი შემდეგი სტრუქტურით არის წარმოდგენილი:
თავდაპირველად ის წარმოადგენს 8 დამოუკიდებელ თავს, რომლებიც ეხება ინდივიდუალურად 8 ქვეყანას (უნგრეთი, პოლონეთი, ჩეხეთი, სომხეთი, საქართველო, მოლდოვა, ბელარუსი, უკრაინა), თუმცა ყველა ქვეყნის შემთხვევაში ზოგადი სტრუქტურა იდენტურია:
- შესავალი
- ზოგადი პოლიტიკური ფონი პოპულისტური ძალების გადმოსახედით კონკრეტულ ქვეყანაში
- პოპულისტური ძალების ძირითადი მხარდამჭერები
- პოპულისტების იდეები და მათ მიერ ხალხის მხარდაჭერის მოპოვების გზები
- პოპულისტური ძალები ლიბერალური პრინციპების წინააღმდეგ
- პოპულისტური ძალების საგარეო პოლიტიკური ორიენტაცია (ურთიერთობა დასავლეთსა და რუსეთთან)
- დასკვნა
აღნიშნული სქემის მიხედვით ქვეყნების ინდივიდუალური განხილვის შემდეგ ესეის სახით წარმოდგენილია სამი თავი:
პირველი – „პოპულისტური სამყარო და ლიბერალური მსოფლიო წესრიგი“, რომელიც კიდევ ერთხელ ზემოთ მოცემულ თავებში წარმოდგენილი ინფორმაციის საფუძველზე აჯამებს, თუ რატომ და რა გზებით უპირისპირდება პოპულისტური ძალების უმრავლესობა ლიბერალურ პრინციპებსა და მოწყობის წესს.
მეორე – „პოპულისტური ძალების გააქტიურების ტენდენციისა და რუსეთის ინტერესების თანხვედრა“, სადაც ასევე მთელი ნაშრომის განმავლობაში ინდივიდუალურად ქვეყნების განხილვის შედეგად დაგროვებული ინფორმაციის ანალიზის სახით არის წარმოდგენილი კავშირი რუსეთის ინტერესებსა და პოპულისტური ძალების გააქტიურების ტენდენციას შორის.
მესამე – მოცემულია ის რეკომენდაციები მთავრობის, არასამთავრობო სექტორისა და მედიის მიმართ, რომლებიც მიზანმიმართულია პოპულიზმისგან მომდინარე უარყოფითი გავლენის აღკვეთისკენ.